„Proces outsourcingu logistycznego” to cykl artykułów omawiających proces przekazania zarządzania logistyką w ręce zewnętrznego operatora. Postaram się w nim przedstawić poszczególne fazy outsourcingu oraz zadania stojące zarówno przed organizacją dokonującą outsourcingu jak też przed operatorem logistycznym.

 

Lokalizacja magazynu

Naczelnym imperatywem przy wyborze lokalizacji magazynu są dwa elementy, które dotyczą praktycznie wszystkich projektów biznesowych: utrzymanie lub polepszenie poziomu obsługi klienta i osiągnięcie właściwego poziomu kosztów. Nie będziemy zastanawiać się nad tym, jakie koszty mogą być uznane za akceptowalne, jest to kwestia indywidualna dla każdej firmy. Skupmy się bardziej na obsłudze klienta: obecnie standardem w zaopatrywaniu klientów jest dostawa zamówionych produktów następnego dnia roboczego po złożeniu zamówienia, chociaż w niektórych branżach standardem powoli stają się dostawy już w dniu zamówienia, o ile zostało ono złożone odpowiednio wcześnie. Potraktujmy jednak te przykłady jako wyjątki od reguły, ponieważ jeszcze nie są one na rynku logistycznym dominujące.

 

Obsługa klienta

Zagadnienie poziomu obsługi klienta dotyczy również sposobu dystrybucji produktów do klientów końcowych. Określony sposób dystrybucji wyznacza kierunek logistyce, w tym również lokalizacji naszego magazynu bądź magazynu naszego operatora logistycznego. Inaczej kształtuje swoją logistykę firma motoryzacyjna zaopatrująca sieć dilerów, inaczej będzie przedstawiać się logistyka firmy prowadzącej sprzedaż internetową do klientów indywidualnych a jeszcze inaczej firma zaopatrująca klientów poprzez van selling.

Utrzymanie lub uzyskanie oczekiwanego poziomu obsługi klienta najprościej jest osiągnąć poprzez ulokowanie magazynu blisko jak największego skupiska naszych klientów. W przypadku dóbr konsumpcyjnych zazwyczaj są to po prostu największe aglomeracje miejskie. Nieco inaczej sprawa wygląda jeśli odbiorcami naszych produktów są zakłady produkcyjne klientów lub ich magazyny centralne. Jednak lokalizacja klientów nie wyczerpuje całości tematyki związanej z optymalną lokalizacją magazynu. W klasycznym modelowaniu optymalnego położenia centrum dystrybucyjnego zazwyczaj uwzględnia się zarówno odległości między lokalizacją magazynu a największymi skupiskami odbiorców jak też i lokalizacje, z których centrum dystrybucyjne jest zasilane. W większości przypadków centrum dystrybucyjne jest zasilane nie z jednego zakładu produkcyjnego czy też magazynu centralnego a ma geograficznie różnorodną bazę dostawców. Warto też uświadomić sobie proporcje pomiędzy ilością źródeł zasilania magazynu a ilością odbiorców: na ogół magazyny otrzymują dostawy produktów od kilku dostawców / fabryk, natomiast wysyłają produkty do setek a czasami tysięcy odbiorców końcowych.

 

Kalkulacja „Centre of Gravity”

Do obliczenia właściwej lokalizacji magazynu stosuje się specjalistyczne programy komputerowe, które bilansują wolumen towarowy dostarczany do magazynu z poszczególnych miejsc pochodzenia, z wolumenem dostaw do odbiorców końcowych. Naturalnie przy obliczaniu wyniku końcowego programy uwzględniają odległości zarówno między magazynem a dostawcami jak i między magazynem a poszczególnymi odbiorcami. W ten sposób programy wyznaczają tzw. „Centre of Gravity” (CoG), czyli środek ciężkości przepływów naszych produktów. Lokalizacja punktu ciężkości wskazuje optymalną lokalizację magazynu. Zanim jednak zasilimy program danymi o dostawach i wysyłkach, warto na nie spojrzeć krytycznie w celu wyeliminowania przepływów towarów, które wystąpiły incydentalnie i raczej nie powtórzą się w przyszłości. Takie anomalie w przepływach towarów występują w przypadkach np. zmiany kluczowego dostawcy i dostawy większej niż zwykle partii produktów do magazynu, przestojów produkcyjnych spowodowanych remontami lub naprawami w fabrykach, możliwości zakupu produktów w większej ilości ze względu na korzystną w danym momencie cenę, itp. To samo dotyczy zaopatrywania klientów, czyli np. zwiększonych jednorazowych dostaw w celu zaopatrzenia magazynu centralnego klienta, jednorazowych promocji, wyprzedaży produktów z magazynu, itp. Takie strumienie dostaw i wysyłek, które pojawiły się jednorazowo mogą wypaczyć lokalizację magazynu a co za tym idzie niekorzystnie wpłynąć na koszty logistyki i dystrybucji.

Nieco prostsze zadanie przy wyborze lokalizacji magazynu mają firmy zaopatrujące swoich klientów za pośrednictwem firm kurierskich dostarczających przesyłki paczkowe. Firmy kurierskie z reguły stosują zunifikowane cenniki z identycznymi cenami dostaw paczek na terenie całej Polski, w związku z tym miejsce, w którym znajduje się magazyn wysyłkowy nie ma wpływu na koszt dystrybucji.

Po przeprowadzeniu analizy CoG należy ją skonfrontować z realną sytuacją na rynku logistycznym, czyli z dostępnością powierzchni magazynowych oraz rynkiem pracy. Podaż wolnej powierzchni magazynowej odpowiadającym nowoczesnym standardom jest w Polsce zmienna i generalnie odpowiada koniunkturze rynkowej. Jest ona też nierównomierna w skali kraju. Niestety musimy liczyć się z tym, że w danym okresie czasu podaż wolnej powierzchni magazynowej w miejscu wskazanym przez analizę CoG może być niewielka, bądź takiej powierzchni w oczekiwanym horyzoncie czasowym nie będzie w ogóle. Dlatego też warto zastanowić się nad lokalizacją alternatywną albo planować magazyn z wyprzedzeniem umożliwiającym deweloperowi budowę budynku specjalnie dla nas.

 

Docelowa lokalizacja magazynu

Innym zagadnieniem jest dostępność pracowników. Oczywistym jest fakt, że łatwiej będzie zatrudnić pracowników w dużych aglomeracjach miejskich niż w regionach słabiej zaludnionych, o charakterze rolniczym. Jest też i ta druga strona medalu dotycząca głównie dużych miast – koszty pracowników w dużych aglomeracjach będą znacząco większe niż na obszarach rolniczych.

W wyborze lokalizacji może też pomóc operator logistyczny. Większość z nich posiada narzędzia w celu obliczania CoG i może przeprowadzić analizę właściwej lokalizacji magazynu dla nas. Operator logistyczny ma też narzędzia i doświadczenie w obliczaniu właściwej powierzchni magazynowej niezbędnej dla potrzeb danej firmy, posiada rozeznanie na rynku pracy w różnych regionach kraju, może również po prostu dysponować wolną powierzchnią magazynową w miejscu odpowiadającym naszym potrzebom.